by Sấy thăng hoa là một phương pháp sấy cao cấp nhất hiện nay. Sản phẩm sấy thăng hoa có chất lượng rất tốt. Đồng thời phương pháp sấy này khá phức tạp và chi phí cao về khoản đầu tư và vận hành, do đó khi sử dụng cần cân nhắc đến giá trị sản phẩm sấy khô trên thị trường.
Bài viết sau sẽ đưa ra một số điểm khác biệt đặc trưng và ưu nhược điểm của 2 loại máy sấy thăng hoa đang phổ biến hiện nay trên thị trường. Thực ra cả 2 loại trên làm việc đều dựa trên nguyên tắc thăng hoa trực tiếp của nước (hoặc dung môi) từ dạng rắn sang dạng hơi. Tuy nhiên chúng khác nhau một số điểm cơ bản, và những điểm này sẽ tác động trực tiếp đến chất lượng sản phẩm sau cùng. 2 loại đó là:
- Freeze dryer (Máy sấy đông khô): Máy sấy thăng hoa tự cấp đông
- Steam dryer (Máy sấy hơi): Máy sấy thăng hoa cấp đông riêng
Freeze dryer: Máy sấy có hệ thống kệ có khả năng gia nhiệt cho nguyên liệu chủ yếu bằng cách truyền nhiệt bằng môi chất silicon. Trong giai đoạn cấp đông, dòng môi chất silicon được làm lạnh sẽ chạy tuần hoàn bên trong các kệ để cấp đông cho nguyên liệu. Sang đến giai đoạn thăng hoa, dòng môi chất này sẽ được gia nhiệt để cung cấp nhiệt lượng cho quá trình chuyển pha của nước từ thể rắn sang khí. Vì vậy máy sấy đông khô có thể sấy nguyên liệu dạng tươi. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có khả năng sấy được các sản phẩm đã được lạnh đông từ một tủ cấp đông khác, điều này sẽ tiết kiệm được thời gian cấp đông bên trong buồng sấy.
Steam dryer: Máy sấy này có hệ thống kệ để chứa các khay nguyên liệu, tuy nhiên các kệ này không có khả năng gia nhiệt tại chỗ bên trong buồng sấy. Nguyên liệu phải được cấp đông trước bên ngoài bằng tủ đông hoặc phòng cấp đông, sau đó mới được đưa vào buồng sấy trong giai đoạn thăng hoa. Nhiệt lượng cung cấp cho quá trình thăng hoa thường đến từ hơi nước. Vì vậy hệ thống này thường yêu cầu phải bố trí thêm một lò hơi bên ngoài.
So sánh ưu nhược điểm của 2 loại này:
Ưu điểm
| FREEZE DRY | STEAM DRY |
| Do buồng cấp đông sản phẩm cũng chính là buồng thăng hoa nên sản phẩm không cần vận chuyển từ giai đoạn cấp đông sang giai đoạn sấy thăng hoa. | Quy trình sấy đơn giản và ngắn gọn |
| Không ảnh hưởng đến nhiệt độ sản phẩm trước khi sấy thăng hoa | Làm khô bằng hơi nước chi phí rẻ hơn sấy đông khô, do đó, các sản phẩm sấy bằng hơi nước giá thành rẻ hơn so với các sản phẩm sấy đông khô |
| Không tốn nhân công, máy móc, chi phí vận chuyển sản phẩm sấy từ buồng cấp đông sang buồng sấy. | Công suất máy có thể lớn hơn nhiều so với sấy đông khô |
| Có thể sấy được các sản phẩm đã được cấp đông | |
| Các đặc tính,cấu trúc, màu sắc của sản phẩm vẫn được giữ nguyên, vì quá trình sấy diễn ra từ từ ở nhiệt độ thấp, thăng hoa diễn ra lúc sản phẩm vẫn đang ở nhiệt độ âm, và tăng từ từ ở giai đoạn sau | |
| Sau khi ngậm nước, sản phẩm đông khô có thể hoàn nguyên với đầy đủ tính chất như sản phẩm gốc | |
| Quá trình sấy đông khô không ảnh hưởng đến các giá trị vi sinh của sản phẩm cuối cùng | |
| Sản phẩm sấy đông khô thường có độ ẩm thấp hơn so với nhiều sản phẩm được sấy khô bằng các phương pháp khác. Độ ẩm thông thường thường trung bình 4% | |
| Quy trình khép kín, hoàn toàn tự động hóa |
Nhược điểm
| FREEZE DRY | STEAM DRY |
| Thời gian sấy dài | Do buồng cấp đông sản phẩm riêng với buồng thăng hóa nên quá trình sấy phải có thời gian vận chuyển. Yêu cầu vận chuyển phải nhanh để không làm ảnh hưởng tới sản phẩm. |
| Quá trình vận hành tiêu tốn nhiều năng lượng | Khi đưa vào buồng sấy, sản phẩm được tiếp xúc với nhiệt độ cao ngay lập tức, sự chênh lệch nhiệt độ có thể làm nguyên liệu bị nóng chảy một phần, do đó làm hỏng tính chất sản phẩm |
| Máy sấy đông khô đòi hỏi một khoản đầu tư lớn vì nó đòi hỏi kỹ thuật cao | Do nhiệt độ cao, mùi thơm, màu sắc và vị của sản phẩm có thể bị ảnh hưởng. |
| Tốn nhân công hoặc máy móc, thiết bị để vận chuyển sản phẩm từ buồng cấp đông sang buồng sấy. | |
| Phải đầu tư hệ thống lò hơi để gia nhiệt cho quá trình thăng hoa | |
Nên chọn hệ thống thăng hoa tự cấp đông (Freeze dry) hay cấp đông riêng (Steam dry)?
Điều này tùy thuộc vào chất lượng sản phẩm sấy cuối cùng mong muốn của nhà đầu tư. Đối với các sản phẩm yêu cầu chất lượng cao thì nên chọn Freeze Dry, bởi vì Steam Dry sản phẩm sau cùng về chất lượng không bằng Freeze Dry.
Ở Việt Nam, máy sấy thăng hoa trên thị trường chưa có nhiều, chủ yếu là các loại máy sấy nhỏ công suất 5-100kg nguyên liệu bởi giá máy sấy thăng hoa hiện rất cao, không phù hợp với sản xuất nhỏ và vừa có mức đầu tư thấp, sản phẩm giá trị thấp, và có lẽ rất ít người tiêu dùng thật sự hiểu rõ và phân biệt được sản phẩm sấy thăng hoa với các loại sấy khác.
Tuy nhiên vì những điểm ưu việt mà nó mang lại, phương pháp sấy thăng hoa hứa hẹn sẽ là xu thế sản phẩm khô của tương lai!
Nguồn bài viết: VINA FREEZEDY
0 Comments: