by * Agroforestry Systems (SAFs) - Hệ thống Nông lâm kết hợp
Không phải tất cả sự đổi mới được tự nhiên thúc đẩy được thực hiện triệt để như sự phát quang tự nhiên. Thông thường, chỉ có những việc được thực hiện bởi các sinh vật tái sinh mới đủ để tự nhiên tiến những bước cần thiết theo tạo hóa.
Sinh vật tái sinh là động vật và vi khuẩn có chức năng loại bỏ tất cả những thứ không đóng góp một cách tốt nhất có thể, do đó tiến trình đa dạng hóa diễn ra nhanh hơn. Theo cách này, chúng kiểm soát và tối ưu hóa các quá trình tự nhiên. Chức năng của các sinh vật tái sinh chưa được hiểu rõ, chúng thường được gọi là địch hại và bệnh tật, và thường bị chống lại.
Khi cỏ dại hay các loại cây không có đủ mọi thứ chúng cần để sống, chúng không thể xây dựng cơ thể của mình, có đủ các mảnh ghép được kết nối với nhau một cách hoàn hảo. Đó là những thực vật không thể tổng hợp đầy đủ protein. Theo cách đó, các thành phần cấu tạo nên protein, axit amin, cùng với lượng đường dư thừa, được hòa tan trong nhựa cây của chúng. Chỉ trong những trường hợp này, thực vật mới phục vụ như thức ăn cho sinh vật tái sinh. Chúng thậm chí không có “mùn cưa hóa học” (chemical sawdust) trong đường tiêu hóa, mùn cưa hóa học là các enzyme chuyên biệt để cắt protein thành các axit amin. Do đó, thực vật khỏe mạnh không phải làm thức ăn cho sinh vật tái sinh. Sinh vật tái sinh cần tìm những cây bị bệnh, có axit amin và đường dư thừa hòa tan trong nhựa cây của chúng để ăn và sinh sản, chứ không ăn được của cây khỏe mạnh.
Vậy nên, chức năng hữu cơ của sinh vật tái sinh là loại bỏ khỏi không gian những cây không có điều kiện thích hợp để phát triển một cách lành mạnh và sản xuất đủ thức ăn cho sự tiến hóa của sự sống.
Những con kiến đôi khi có thể đi dạo và cắt những cây cùng loài mà chúng tìm thấy cạnh nơi mình sống. Chắc chắn là trong những trường hợp này, các cây gần đó đang ở trong tình trạng khỏe mạnh và không phải là thực phẩm tốt cho kiến, một trong những nhà cải tạo vĩ đại nhất của tự nhiên.
Tùy thuộc vào mỗi loại tình huống, điều quan trọng đối với sự phát triển của các sinh vật rừng là nhịp độ tái tạo, để loại bỏ toàn bộ cây hoặc chỉ một nhánh cản trở sự phát triển của loài hoặc cấp độ cao hơn của dòng xoay tiến hóa trong quá trình kế thừa. Trong những trường hợp này, những cây tiên phong đang được cắt tỉa, để làm lộ ra những cây mà khi còn trẻ chúng cần bóng mát, nhưng ở giai đoạn sau chúng cần mặt trời để phát triển đầy đủ. Theo cách này, một trí tuệ lớn hơn đang dẫn dắt những sinh vật rừng, thực hiện thông qua những con kiến hoặc những sinh vật cải tạo khác, như bọ cánh cứng và sâu bướm.
Hệ thống tích lũy - Accumulation Systems
Chính trong bước này, hệ sinh vật rừng đạt tốc độ tăng trưởng tối đa về chất hữu cơ trong đất và toàn bộ hệ sinh vật.
Khi một lượng lớn sự sống được hình thành tại chỗ, năng lượng và dinh dưỡng tăng lên một cách vừa phải, xảy ra thông qua việc sản xuất các chất hữu cơ với mức độ nitơ tăng vừa phải, dẫn đến việc tăng quá trình quang hợp nhiều hơn so với quá trình hô hấp.
Do đó các loại cây và thảo dược phát triển lớn hơn, đa dạng hơn, cành và lá được tạo ra đang dần trở nên mềm mại và mọng nước hơn. Vậy nên, mặc dù có ít chất hữu cơ trên mỗi kilogram vật liệu được tiêu hóa, chất hữu cơ tích lũy với mức độ tăng dần trong đất.
Ngược lại, nếu toàn bộ điều kiện sống mà đất cung cấp chưa đáp ứng đủ để bù cho việc tiêu thụ năng lượng và dinh dưỡng nhiều hơn, việc sản xuất chất hữu cơ giàu nitơ sẽ giảm thay vì tăng.
Với vấn đề này, chúng tôi nhận thấy các nghiên cứu nông nghiệp đã phát hiện ra sự giảm chất hữu cơ của đất sau khi canh tác và và sự kém hợp tác của phân bón xanh với hàm lượng nitơ cao. Trong những trường hợp này, nếu sự tiếp nối trong dòng xoay tiến hóa của sự kế thừa tự nhiên được hiểu rõ hơn, sự ưu tiên có thể được dành cho phát triển thảm thực vật mà tạo ra sản phẩm hữu cơ giàu nitơ và carbon, như cỏ. Ngoài ra, phân xanh này sẽ được phủ lên trên chứ không phải vùi bên trong đất.
Chúng ta càng hiểu rõ hơn những chi tiết nhỏ này, chúng ta càng nhận ra rằng các loài sinh vật tự nhiên luôn được các sinh vật rừng lựa chọn một cách hiệu quả và cẩn thận để tăng tốc độ tiến tới sự sống giàu dinh dưỡng, phong phú và đa dạng.
Những loại cây phân xanh và cây bụi có thể sống trong điều kiện tồi tệ nhất được đặc biệt dành cho giai đoạn này và thường không hoạt động ở các giai đoạn phát triển cao hơn, chúng biến mất ở những giai đoạn cao hơn này. Cuối cùng, một hoặc một vài loài khác có thể tiến lên giai đoạn tiếp theo. Trong những trường hợp này, do một số yếu tố như lượng nước và nitơ có sẵn nhiều hơn, tất cả chúng là cây khai hoang (colonizer), cây tiên phong (pioneer), cây thứ cấp (secondary) hay cây đỉnh điểm (climactic), theo chiều tăng chúng có lá cây ngày càng mềm hơn, ẩm hơn và có hàm lượng nitơ cao hơn.
Dọn dẹp một hệ thống phong phú: môi trường hoàn hảo cho cây trồng của chúng ta.
Trong các hệ thống phong phú, sự sống đã dồi dào đến mức việc tích lũy chất hữu cơ không còn là ưu tiên hàng đầu của các sinh vật rừng. Để hoàn thành tốt hơn chức năng của mình trên toàn bộ hành tinh Trái Đất, những sinh vật rừng này thậm chí tràn ra, phát tán chất hữu cơ đến những nơi khác, cũng như các bờ sông, rừng ngập mặn và thậm chí đến các đại dương.
Trong các bước kế thừa tự nhiên này, các loại thảo mộc và cây có lá rất ẩm và mềm, tạo ra một số lượng lớn và nhiều loại trái cây phong phú hơn, to hơn, thơm hơn và ngon miệng hơn. Chúng tạo ra và thu hút một số lượng lớn và đa dạng những loài động vật gieo hạt từ trái cây mà chúng ăn ở những nơi mà chúng sẽ phát triển tốt hơn và đóng góp quyết định hơn cho sự leo thang của sự sống. Cuộc sống bên trong và bên trên mặt đất đã đạt đến mức cao của chất lượng và sự đa dạng.
Chính quá trình kế thừa tự nhiên này chính là điều kiện tự nhiên hoàn hảo cho sự phát triển phần lớn những vùng đất của chúng ta. Chúng là những nơi chúng ta tìm thấy thảm thực vật giống với cây trồng của chúng ta nhất. Do đó nông học SAF tìm cách phán đoán các điều kiện cây trồng phù hợp với điều kiện phát quang tốt nhất là cơ sở cho việc chuẩn bị đất và môi trường của “nghiên cứu nông học SAF”.
Trích trong Agroforesting the World Namaste do team Vườn rừng sinh thái - Permaculture biên dịch sang tiếng Việt
0 Comments: